Bezpieczna zima w górach

Zimowe wędrówki górskie kuszą pięknymi widokami. Jednak aby można było je miło wspominać, należy pamiętać o zachowaniu pewnych zasad bezpieczeństwa. Warto się z nimi zapoznać przed wyruszeniem na szlak.

Jak zaplanować trasę wędrówki?

Przede wszystkim, na dłuższe zimowe trasy nie należy wychodzić samemu. Konieczne jest towarzystwo przynajmniej jednej osoby, a najlepiej kilkuosobowej grupy. Każdy uczestnik wycieczki powinien mieć przy sobie naładowany telefon komórkowy z zapisanymi w książce telefonicznej numerami ratunkowymi do Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (GOPR), czyli 985 oraz 601 100 300 (w Tatrach te same numery telefonów łączą z TOPR-em).

Jako że nie wszędzie w górach jest zasięg sieci komórkowej, dobrze jest zostawić informację o trasie wycieczki oraz spodziewanej godzinie powrotu w miejscu zakwaterowania. W niektórych schroniskach wystawione są książki wyjść, do których wpisuje wyżej wymienione informacje. Należy jednak pamiętać o odnotowaniu w niej faktu powrotu z wycieczki, w przeciwnym razie może zostać niepotrzebnie rozpoczęta akcja ratunkowa.

Zimowe dni są krótkie, a czasy przejść podane na mapach czy drogowskazach zimą potrafią wydłużyć się nawet dwu-, trzykrotnie. Warto więc tak zaplanować wycieczkę, by po drodze mijać przynajmniej jedno schronisko turystyczne. W razie nieoczekiwanych trudności będzie można znaleźć tam schronienie przed zimnem, ciepły posiłek, a także nocleg. Ponadto, na zimowe wędrówki najlepiej wybierać trasy często wybierane przez turystów – szlaki takie będą przetarte, a przez to łatwiejsze do pokonania.
W Tatrach i Karkonoszach (a także w Bieszczadach i rejonie Babiej Góry) należy bezwzględnie unikać miejsc narażonych na zejście lawiny. Jeśli zagrożenie lawinowe przekracza 3. stopień, lepiej w ogóle zrezygnować z górskich wycieczek. Nie powinno się także wychodzić w góry po obfitych opadach śniegu, a także we mgle i przy nagłym ociepleniu.

Jak się ubrać?

Największym zagrożeniem podczas zimowych wędrówek jest niska temperatura powietrza. Należy pamiętać o tym, że w górach jest zwykle dużo chłodniej niż w dolinach. Co więcej, wiatr silnie wiejący na niezalesionych wierzchołkach dodatkowo obniża odczuwalną temperaturę. W takich warunkach istnieje ryzyko odmrożeń oraz wychłodzenia organizmu (hipotermii).

Aby temu zapobiec, należy się odpowiednio ubrać, najlepiej na tzw. „cebulkę”. Zasada ta polega na założeniu na siebie kilku cieńszych warstw odzieży zamiast dwóch czy trzech grubszych. Dzięki temu łatwiej będzie dostosować ubiór do panującej wokół temperatury, zdejmując lub zakładając kolejne warstwy. Należy przy tym pamiętać, że na komfort cieplny wpływają nie tylko zewnętrzne warunki atmosferyczne. Szybki marsz lub strome podejście pod górę sprawiają, że pod wieloma warstwami ubrań robi się za gorąco.

Przykładowy pięciowarstwowy zestaw ubrań na zimową wycieczkę przy kilkustopniowym mrozie może wyglądać następująco:

• Warstwa 1. – oddychająca koszulka z krótkimi rękawami
• Warstwa 2. – cienka, bawełniana bluza z długimi rękawami
• Warstwa 3. – polar
• Warstwa 4. – ocieplana kurtka bez kaptura
• Warstwa 5. – cienka, nieprzemakalna kurtka z kapturem.

Dodatkowo, do plecaka warto spakować jeszcze jedną lub dwie warstwy (np. ciepłą bluzę z długim rękawem i gruby polar). Na nogi zwykle ubiera się mniej warstw, jako że zakładanie lub zdejmowanie z nich kolejnych spodni bywa na szlaku dość utrudnione. Należy jednak zadbać o dobre ocieplenie stóp, gdyż to właśnie one są najbardziej narażone na odmrożenia. Zawsze należy mieć w plecaku kilka par cieńszych i grubszych skarpet. Godne polecenia są także dwu-trzywarstwowe zestawy rękawiczek (w tym jedna warstwa nieprzemakalna) oraz czapek.

Nieosłonięte ubraniem części ciała także warto zabezpieczyć przed mrozem oraz promieniowaniem ultrafioletowym (w górach słońce szybko opala nawet zimą). Usta dobrze jest posmarować pomadką ochronną, a twarz – tłustym kremem z filtrem UV. W sklepach dostępne są kosmetyki stworzone specjalnie do ochrony zimą, warto się za nimi rozejrzeć.

Co spakować do plecaka?

Na krótkie zimowe wędrówki najlepiej nadaje się plecak o pojemności ok. 40 litrów. Już same zapasowe ubrania zajmują sporo miejsca, a w plecaku powinny się jeszcze zmieścić te warstwy, które mogą zostać zdjęte podczas marszu. Oprócz opisanych wyżej ubrań, w plecaku powinny się także znaleźć:

• mapa obejmująca swym zasięgiem całą trasę wycieczki
• naładowany telefon komórkowy
• zapas wysokokalorycznego pożywienia (np. kilka tabliczek czekolady)
• termos z ciepłym napojem
• mała apteczka z podstawowym wyposażeniem
• koc ratunkowy (folia NRC) – lekka, składana do niewielkich rozmiarów folia, która dzięki wysokiej sprawności izolacyjnej ochroni przed wychłodzeniem organizmu w sytuacjach krytycznych
• latarka (najlepiej czołówka)
• okulary przeciwsłoneczne – ochronią oczy przed promieniowaniem ultrafioletowym oraz ślepotą śnieżną w przypadku ostrego słońca.

Więcej informacji i praktycznych porad dotyczących turystyki zimowej można znaleźć tutaj.

Życzymy wielu udanych zimowych wypraw!